មេរៀនទី ២

សង្ខេបមេរៀនទីមួយ

ទី១- ពាក្យធ្នាក់ ហេីរ حَرْفُ

ទី២- ករិរយាសព្ទ ហ្វៀអិល ​فِعْلُ

ទី៣- អុីសឹម​ إِسْمُ គឺនាម​ គុននាម ករិយាសព្ទវិសេស ទីកន្លែង វត្ថុ ផ្នត់គំនិត ។

រាល់ៗអុីសឹមមាន៤ លខណ្ខ:

ទី១គឺ: ស្ថានភាព (ទំរង់) اإلعراب

ទី២គឺ: ចំនួន العدد

ទី៣គឺ: ភេទاجلنس

ទី៤គឺ: ប្រភេទالقسم

រាល់ៗ អុីសឹម​ إِسْمُ ទាំងអស់ត្រូវតែជា ប្រធានបទ ឬ ម្ចាស់ កម្មសិទ្ធិ​ឬ ជាកម្មបទ

-ប្រធានបទ مَرْفُوْع / رَفْعَ

-ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ جَرّ

-កម្មបទنَصْب

ប្រធានបទ រ៉ស់ហ្វអា رَفْعَគឺអ្នកបញ្ចេញសកម្មភាព អ្នកធ្វេីអំពេីរីបញ្ចេញកាយវិការ

ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ចេីត្រ មានន័យថា រាល់ៗពាក់ទាំងឡាយណានៅបន្ទាប់ពីពាក្យ របស់​ ឬ នៃ

កម្មបទ ណាសព្វ អ្នកដែលទទួលរងអំពេី អ្នកទទួលរង់នូវសកម្មភាព ពីប្រទានបទឬជាពាក្យដែលបញ្ជាក់ពីស្ថានភាពអេាយកិរិយាសព្ទ(ទីកន្លែង ពេលវេលា លក្ខណ:)

​​ ទី១គឺ: ស្ថានភាព(ទំរង់) اإلعراب

ប្រធានបទ រ៉ស់ហ្វអា رَفْعَគឺយេីងស្គាល់ វាដេាយរាល់ៗ អុីសឹម​ إِسْمُ ទាំងអស់ ដែលបញ្ចប់ដេាយស្រៈអូ៊ ُ ឬ​ អ៊ូន ٌ

ណាសព្វ កម្មបទ نَصْب គឺយេីងស្គាល់ វាដេាយ រាល់ៗ អុីសឹម​ إِسْمُ ទាំងអស់ ដែលបញ្ចប់ដេាយស្រៈអា َ ឬ​ អាន់ ً

ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ចេីត្រجَرّ គឺ យេីងស្គាល់ វាដេាយ រាល់ៗ អុីសឹម​ إِسْمُ ទាំងអស់ ដែលបញ្ចប់ដេាយស្រៈអ៊ី ِ ឬ​​ អ៊ីន ٍ

ភាសាអារាប់គឺសំខាន់លេីស្រៈដេីប្បីកំនត់សំគាត់ ប្រធានបទ កម្មបទ កម្មសិទ្ធិ

ឧទាហរណ៏ខាងក្រេាមនេះ

سَاعَدَ ជួយ

الطَّالِب កូនសិស្ស

المُدَرِّس លេាកគ្រូ

سَاعَدَ المُدَرِّسُ الطَّالِبَ លេាកគ្រូជួយកូនសិស្ស

سَاعَدَالمُدَرِّسَ الطَّالِبُ កូនសិស្សជួយលេាកគ្រូ

الطَّالِبَ سَاعَدَ المُدَرِّسُ លេាកគ្រូជួយកូនសិស្ស

وَហេីយ

ចាលេាត جَالُوْتَ

ឌាវូឌ دَاوُوْدُ

قَتَلَ សំលាប់

وَقَتَلَ دَاوُوْدُ جَالُوْتَ ហេីយ ឌាវូឌ សំលាប់ ចាលេាត

أَنَّ ٱللّٰهَ بَرِىٓءٌۭ مِّنَ ٱلْمُشْرِكِينَ ۙ وَرَسُولُهُۥ ۚពិត ប្រាកដណាស់ អល់ឡោះនិងអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់មិនពាក់ព័ន្ធនឹង ពួកមូស្ហរីគីនទៀតឡើយ។ ៩«៣

وِإِذِ ابْتَلِي إِبْرَهِيْمَ رَبُّهُ នៅពេលដែល ព្រះជាម្ចាស់ សាកល្បង អីពប្រហុីម

إِنَّمَا يَخْشَى ٱللّٰهَ مِنْ عِبَادِهِ ٱلْعُلَمَٰٓؤُا۟ ۗ ពិតប្រាកដណាស់ អ្នកដែល កោតខ្លាចអល់ឡោះក្នុងចំណោមខ្ញុំរបស់ទ្រង់នោះ គឺបណ្ដាអ្នកដែល មានចំណេះដឹង។ ៣៥«២៨

ដោយនៅក្នុងមេរៀនទី 1 បងប្រាប់អូនថាយើងស្គាល់នូវអ្វីដែលជាប្រធានបទ កម្មបទនិងម្ចាស់កម្មសិទ្ធិដោយស្រៈហេីយនេាះជាលក្ខណ្ណទូទៅ​ ហេីយវាជាចំនួនឯកវច្ចន

ដេាយឡែកនៅក្នុងមេរៀនទី 2 នេះដែរគឺបង នឹងលេីកយក

លខ្ខណ:ទាំង៤របស់អុីសុឹម មកបញ្ចាក់អេាយបានច្បាស់លាស់។

ទី១គឺ: ស្ថានភាព (ទំរង់) اإلعراب អ្វីទៅទំរង់របស់វា?

គឺជា ស្ថានភាពរបស់អុីសឹមវាស្ថិតនៅជា ប្រធានបទ ឬ កម្មបទ ឬ ជា ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ។

ហេីយទំរង់របស់អុីសឹមបម្រែបម្រួលទៅតាម ចំនួន របស់វា ភេទ និង​ ប្រភេទ។

សូមមេីល តារាង លក្ខណ​ របស់អុីសឹម១ក ខាងក្រេាម ជាឧទាហរណ៏

ទី២គឺ: ចំនួន العدد មានន័យថា

បេីភាសាខ្មែរចំនួន១គឺឯករច្ចនៈ ហេីយចាប់ពី ២ ឡើងទៅគឺពហុវចនៈ រីឯ ដេាយឡែកនៅក្នុងភាសាអារ៉ាប់វិញចំនួន 1 ឯករច្ចនៈ​ ចំនួន 3 ឡើងទៅគឺពហុវចនៈ ព្រោះថាវាមានចំនួនពីរ(គូរ)គឺ ទ្វេរ រឺទេា វចនៈ។

​សូមមេីល តារាង លក្ខណ​ របស់អុីសឹម១ក ខាងក្រេាម ជាឧទាហរណ៏

ទី៣គឺ: ភេទاجلنس

ហើយអុីសឹមគឺត្រូវបានគេអេាយភេទទៅលេីវាផងដែរ ទោះវាជាវត្ថុគ្មានវិញ្ញាណ្ណ ក៏ត្រូវមានភេទដែរ ដូចជាតុ សារលាជាដេីម្ប។ហេីយក៍មានអុីសឹមមួយចំនួនតូចត្រូវគេចាត់ទុកជាអភេទ។

ទី១ ភេទ ឈ្មេាល

ទី២ ភេទ ញី

ទី៣ អភេទ(ញីក្លែងក្លាយ)

សូមមេីល តារាង លក្ខណ​ របស់អុីសឹម១ក ខាងក្រេាម ជាឧទាហរណ៏

ទី៤គឺ: ប្រភេទالقسم ដេាយ យ៉ាងអុីសឹមទោះជាមានភេទ នឹង មាន​ចំនួន វាត្រូវបានគេប្រេីប្រាស់វាប្រភេទ ស្រាល នឹង ធ្ញន់។ ចូរចាំថាជាធម្មតា អុីសឹមវាមានប្រភេទ ធ្ញន់ បេីវាត្រូវបានគេប្រេីជាប្រភេទស្រាល គឺវាត្រូវមានមូលហេតុ(លក្ខ័ណ្ណ)តែបួនយ៉ាងប៉ុណ្ណោះដែលធ្វេីអេាយអុីសុឹមដូរពីធម្មតា(ធ្ងន់) ទៅមិនធម្មតា(ស្រាល) ។ មានន័យថាមូលហេតុអ្វីបានគេប្រេីវាជាប្រភេទស្រាល។ មូលហេតុទាំងបួននេះនឹងយកមកបង្រៀននៅមេរៀនខាងមុខ ​ ព្រោះថាបងចង់ផ្តេាតទៅលេីលក្ខណ្ណទាំង៤ របស់ អុីសឹមជាមុនសិន។

ចំនាំ ជាទូទៅអុីសឹម មាន ប្រភេទធ្ងន់ ហេីយយេីងយកវាមក ធ្វេីអោយទៅជាប្រភេទ ស្រាល បានដេាយលប់ ស្រៈ ឬ អក្សរ​ នូនចេាល។

លប់ស្រៈអ៊ូន ٌ ទៅជាស្រៈអូ៊ ُ​

លប់ស្រៈអាន់ ً ទៅជាស្រៈអា َ ​

លប់ស្រៈអ៊ីន ٍ ទៅជាស្រៈអ៊ី ِ ​
លប់នូន ចេាល សូមមេីល តារាង លក្ខណ​ របស់អុីសឹម១ក ខាងក្រេាម ជាឧទាហរណ៏

ចំនាំ ប្រសិនបេីអុីសឹមមានពាក្យអាល់ខាងមុខយេីងមិនខ្វល់ថាវា ជាប្រភេទស្រា ឬក៏ប្រភេទធ្ងន់ទេ។ អាល់មានន័យថាមួយ ។

តារាង លក្ខណ​ របស់អុីសឹម ១ក

លំហាត់ ចូរស្វែងរកប្រភេទរបស់ពាក្យខាងក្រេាម និងកំនត់ថាវាជាពាក្យដេីមឬពាក្យខ្លាយ(ដូចក្នុងតារាងនាម)

បងអេាយនិយមន័យនៃពាក្យខាងក្រេាមចូរប្អូនបកប្រែទាំង៥ ឃ្លារ

دَرَّسَបង្រៀន

رَجُلបុរស

وَلَدក្មេងប្រុស

១-រាល់អីសុឹមទាំងអស់ជាធម្មតាវាមានភេទជាឈ្មេាល ប្រសិនបេីវាមិន​ចូលក្នុងលក្ខណះ ដែលគេសន្មត់ថាវាជាញី។ហេីយវាប្រែតាមប្រួល ឬបំបែក(ខ្លាយ)ទៅតាមលំនាំតារាងអីសុឹម១កខាងលេី។​

២-មានពាក្យមួយចំនួនតូចដែលវាមិនប្រែប្រួលតាមលំនាំតារាងអីសុឹម១ក ទោះវាជា ប្រធានបទ កម្មបទ ឬ កម្មសិទ្ធិក៏ដេាយ ហេីយវាមិនពិបាកចាំនោះទេ។ឧទាហរណ៍

៣-មានពាក្យខ្លះទៀត(មួយចំនួនតូច)ដែលវា ប្រែប្រួលខ្លះៗតាមលំនាំតារាងអីសុឹម១ក ហេីយវាមាន២ប្រភេទដេីម្បីកំនត់សំគាល់វា

ទី១គឺ- ឈ្មេាះរបស់ទីកន្លែង និង ឈ្មោះមិនមែនជាភាសារអារាប់ (ដែលវាមិនផ្គំដេាយអក្សរ៣តួរ)វាប្រែប្រួលពី

ប្រធានបទ រ៉ស់ហ្វា ទៅ ណាសាពកម្មបទ និងម្ចាស់កម្មសិទ្ធិចេីត្រ ដេាយមិនដូចទំរង់លំនាំតារាងអីសុឹម១ក។ ដេាយវាមិនទទួលនូវ

ស្រៈអ៊ូន ٌ ស្រៈអាន់ ً ស្រៈអ៊ីន ٍ រីស្រៈអ៊ី ِ ​នោះទេ វាក៍មិនទទួលនូវការបន្ថែម អក្សរណូន អេាយវាដូចក្នុងតារាងអីសុឹមនេាះដែរ។ ឧទាហរណ៍ខាងក្រេាម

ប្រធានបទ إِسْمضاعِيلُ

កម្មបទ إِسْمضاعِيلَ

កម្មសិទ្ធិ إِسْمضاعِيلَ

ទី២គឺ-ឈ្មោះជាភាសារអារ៉ាប់ ដេាយតាមរយះ ព្យាការីម៉ូហាំមាត់(ﷺ)មានតែព្យាការី ៤ជាជនជាតិអារាប់ដូចនោះនៅក្នុងកូរអាន យេីងឃេីញថានៅពេលជា ប្រធានបទ កម្មបទ និង​កម្មសិទ្ធិ វាដូរតាមតារាង អីសុឹម១ក ។ សំរាប់ឈ្មោះមិនមែនជនជាតិអារ៉ាប់ដូចជា ម៉ូសា អីសា ម៉ារីយាំ យូសូស ជាដេីម្ប គាត់ទាំអស់មិនមែនជនជាតិអារ៉ាប់នោះលេីយដូចនោះនៅក្នុងកូរអានវាមិនដូរស្រៈលេីយនៅពេលវាជាប្រធានបទ រ៉ស់ហ្វា ទៅ ណាសព្វ កម្មបទ និងម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ។
مُحَمَّد صَالِح هُوْد ​និង شُعَيْب

ប្រធានបទ صَالِحٌ

កម្មបទ صَالِحًا

កម្មសិទ្ធិ صَالِحٍ

ចំណាំ​

ដេាយរាល់ៗពាក្យនៅក្នុងភាសាអារ៉ាប់ភាគច្រេីនគីកេីតចេញដេាយផ្គំដេាយអក្សរ៣តួរ

ម្លេាះហេីយបេី ឈ្មោះទីកន្លែងនិងឈ្មោះរបស់ជនជាតិមិនមែនអារ៉ាប់មានបីអក្សរ វានឹងត្រូវបំរែបំរួលតាមតារាងអីសុឹម។